Colorized AHN Point Clouds in Civil 3D en in QGIS

In een recente blog is wat verteld over de Point Clouds van de AHN, die dan wel gecategoriseerd maar niet voorzien zijn van de werkelijke kleur. Daardoor is het gebruik van deze data wat beperkt. Gelukkig is het wel mogelijk om de AHN Point Clouds in kleur te verkrijgen, en zonder moeite ook nog. Wie naar GeoTiles.nl gaat, kan daar op eenvoudige wijze allerlei data downloaden. Eén van de databronnen is een colorized AHN Point Cloud.

Stukje achtergrond

Jaren geleden, toen geo-data nog niet zo toegankelijk was als nu, was het downloaden van AHN data nog knap ingewikkeld. Er was hooguit een lijstje bladnummers beschikbaar en met veel zoeken kon je de gewenste tegels wel vinden. Als je tenminste bekend was binnen de Nederlandse geo-data-wereld. Van buitenlandse onderzoekers aan de TU Delft kon moeilijk verwacht worden dat ze wisten dat ze kaartbladen 37EN1 en 37EN2 nodig hadden voor het universiteitsterrein, en nog minder hoe ze die zelf moesten opzoeken in een feed. Tijdens zijn afstudeeropdracht heeft Adriaan van Natijne hiervoor een oplossing samengesteld door een overzichtelijke kaart te genereren van o.a. deze kaartbladen en deze beschikbaar te stellen via een website.

Door op een kaartblad te klikken, wordt een overzichtelijke lijst getoond met AHN data (LAZ-bestanden), de GeoTiffs en de luchtfoto in meerdere jaargangen. De tegels corresponderen met de indeling die gebruikt wordt voor de AHN. Maar het kan nog beter, als je inzoomt dan worden op een gegeven moment de tegels opgedeeld in sub-tegels. Deze sub-tegels verwijzen naar de downloads van de colorized AHN Point Clouds. Niet alleen zijn ze een stuk kleiner dan de oorspronkelijke, non-colorized tegels van de AHN maar hebben ook nog eens een kleine overlap met de naastliggende tegels. Vanwege de kleinere omvang zijn de sub-tegels ideaal om te gebruiken, ze zijn snel en je loopt niet tegen de beperkingen van je computer aan.

Downloaden Point Clouds

Na het inzoomen op het gewenste gebied kun je een sub-tegel aanklikken. Uit de lijst met beschikbare bestanden kun je de meest recente AHN4 LAZ-file downloaden. Dit is de basis voor je project. Je kunt meerdere tegels naast elkaar downloaden zodat je voldoende beeld hebt voor je project. Omdat de AHN in principe niet meer wijzigt (AHN4 blijft AHN4) kun je de tegels bewaren voor andere projecten. Heel Nederland preventief downloaden wordt niet aanbevolen, het aanbieden van de data gebeurt nu op kosten en persoonlijke inspanning van Adriaan. Sterker nog, zelfs het inkleuren en opknippen van de oorspronkelijke data wordt door hem op vrijwillige basis uitgevoerd.

Dat kan uiteraard ook een risico meebrengen, er kunnen talloze redenen zijn waardoor een website of de data die gedownload kan worden, ineens niet meer beschikbaar is. Ook is het niet zeker dat bijvoorbeeld de AHN5 wordt geprocessed naar colorized AHN sub-bladen, en ook niet of ze daarna nog publiekelijk aangeboden worden. Gelukkig is de Nederlandse geo-wereld goed toegankelijk, professioneel gedreven en altijd bereid om zich vrijwillig in te spannen om het werk voort te zetten. Hopelijk kunnen we nog lang gebruik maken van deze waardevolle aanvulling op de toch al rijk gevulde geo-data bronnen. En misschien zelfs worden gecombineerd met 3D BAG of de 3D Basisvoorziening.

Naast de colorized Point Clouds biedt de website van Adriaan een schat aan informatie voor iedereen die iets met geo-data doet. Neem eens de tijd en lees gerust bijvoorbeeld een stukje historie.

Inlezen in QGIS

De LAZ-bestanden kunnen worden ingelezen in QGIS. Ze moeten nog wel één keer worden geoptimaliseerd. Bij de oorspronkelijke kaartbladen van de AHN duurde dat ongeveer 30 minuten per blad, deze colorized AHN bladen zijn zo klein dat het pakweg 1 minuut per blad duurt. Daarna zijn de bladen zichtbaar in QGIS.

In QGIS v3.28 zijn er nieuwe mogelijkheden bijgekomen om de Point Clouds mooier af te beelden, bijvoorbeeld door de Eye Dome Lightning. Maar je blijft altijd afhankelijk van de oorspronkelijk beschikbare data: een halve kerktoren is vrij normaal als slechts één zijde is gescand bij het vliegen.

Inlezen in Civil 3D

Naast QGIS zijn er nog veel meer applicaties waarin Point Clouds tot hun recht komen, bijvoorbeeld in Civil 3D of in Autodesk NavisWorks. Helaas kun je hiervoor niet de geoptimaliseerde Point Cloud bestanden van QGIS gebruiken, de LAZ-bestanden moeten eerst met Autodesk ReCap worden gepreprocessed tot een RCP bestand. Daarna kunnen ze ingelezen worden in Civil 3D.

Naast de visualisatie kunnen de Point Clouds ook worden gebruikt om een Surface te genereren. Maar daarvoor kun je toch beter de GeoTiffs gebruiken die ook beschikbaar zijn. Het kan bijvoorbeeld wel handig zijn om doorsnijdingen te maken zodat je op de gewenste locaties een goed beeld krijgt. Maar een mooie presentatie van een gestuurde boring kan natuurlijk ook.